Άρθρο της Έφης Στεφοπούλου, στο «ieidiseis.gr»Εδώ και δύο χρόνια, όσοι χρησιμοποιούμε τη Διαύγεια καθημερινά στη δουλειά μας ξέρουμε ότι υπολειτουργεί.
Η ένδειξη λάθους εμφανίζεται συχνά στις οθόνες μας και νοιώθουμε τυχεροί αν καταφέρουμε να κάνουμε την αναζήτηση που θέλουμε και δεν περιμένουμε για ώρες, ή, καμιά φορά και μέρες, μέχρι να επανέλθει το σύστημα.Συνήθως οι διαμαρτυρίες για την κακή λειτουργία της Διαύγειας ακούγονται εντονότερα τις μέρες που ακολουθούν την αποκάλυψη κάποιου σκανδάλου, τύπου Πάτση, όταν πολλοί αναζητούν τις απευθείας αναθέσεις και τις συμβάσεις που έχει πάρει η εκάστοτε πέτρα του σκανδάλου. Ύστερα, το θέμα της κακής λειτουργίας της Διαύγειας ξεχνιέται ξανά.Όμως την προηγούμενη εβδομάδα η Διαύγεια δεν λειτουργούσε σχεδόν καθόλου. Μόνο κάποιες ώρες μπορούσες να αναζητήσεις τις πράξεις του ελληνικού δημοσίου και αυτό μόνο αν γνώριζες τον ΑΔΑ (Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης) της πράξης. Τι συμβαίνει λοιπόν με την Διαύγεια; Αυτό που συμβαίνει είναι μια συστηματική πορεία απαξίωσης της από την κυβέρνηση, δια της εγκατάλειψης. Δεν φροντίζει να αναβαθμίζει έγκαιρα τις τεχνικές υποδομές της, πολλώ δε μάλλον δεν ασχολείται καν με το να εντάξει στη λειτουργία της πολλές νέες λειτουργίες που σήμερα είναι εφικτές χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας.Είναι γεγονός ότι η Διαύγεια καθιερώθηκε στη συνείδηση των πολιτών ως εργαλείο διαφάνειας, μιας και με βάση τον νόμο 3861 που την ίδρυσε, το 2010, καμία πράξη που προκαλεί δαπάνη στο ελληνικό κράτος δεν είναι έγκυρη αν δεν αναρτηθεί στη Διαύγεια. Ένας από τους λόγους που η Διαύγεια ρίζωσε στην ελληνική δημόσια διοίκηση είναι το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή δημιουργήθηκαν ομάδες διοίκησης του έργου της Διαύγειας αποτελούμενες από δημοσίους υπαλλήλους. Έτσι η Διαύγεια έγινε κτήμα των δημοσίων υπαλλήλων, απέκτησαν αίσθημα ιδιοκτησίας γι’ αυτήν, κι όσο έπαιρνε τα εύσημα από τους πολίτες και τους τους διεθνείς οργανισμούς, τόσο περισσότερο περήφανοι ένοιωθαν κι αυτοί για τη δουλειά τους. Πέραν αυτού, όπλισε πολλούς δημοσίους υπαλλήλους, ειδικά όσους μετείχαν σε επιτροπές αξιολόγησης προσφορών, με ένα ισχυρό επιχείρημα απέναντι στις πιέσεις που κατά καιρούς δέχονταν υπέρ τους ενός ή κατά του άλλου υποψηφίου αναδόχου.Το 2014, ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε, ως υπουργός διοικητικής μεταρρύθμισης τότε, καταθέσει μαζί με τον τότε υπουργό οικονομικών, εκπρόθεσμη τροπολογία[1] με βάση την οποία αίρονταν το βασικό χαρακτηριστικό της Διαύγειας, σύμφωνα με το οποίο η ανάρτηση μιας απόφασης είναι προϋπόθεση νομιμότητας και εκτελεστότητάς της. Οι διαμαρτυρίες που υπήρξαν τότε, ανάγκασαν τον υπουργό να ανακρούσει πρύμνα και να αποσύρει την επίμαχη διάταξη.Λίγους μήνες αργότερα, έγινε μια ακόμα προσπάθεια νομοθετικής απαξίωσης της Διαύγειας, αυτή τη φορά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Τότε, τον Μάιο 2015, ψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία τροπολογία που έδινε τη δυνατότητα σε ορισμένες κατηγορίες πράξεων να παράγουν έννομα αποτελέσματα ακόμα κι αν δεν έχουν δημοσιευτεί στη Διαύγεια.Αυτό που εδώ και δυο χρόνια όμως συμβαίνει με τη Διαύγεια είναι κάτι διαφορετικό. Δεν ναρκοθετείται η διαφάνεια κυρίως με νομοθετικές ρυθμίσεις που ανοίγουν παραθυράκια ώστε κάποιες πράξεις του Δημοσίου να αποφεύγουν την δημοσίευση, αλλά αφήνεται το σύστημα και οι υποδομές της Διαύγειας στην τύχη του. Το αποτέλεσμα είναι να γίνεται όλο και πιο δύσκολη η αναζήτηση, όλο και πιο χαμηλή η ποιότητα των δεδομένων που μπορεί να λάβει κανείς από τη Διαύγεια. Κι αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο που δίνονται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για έργα ψηφιοποίησης του κράτους. Οι απαιτήσεις για την σωστή συντήρηση και αναβάθμιση της Διαύγειας αυξάνουν για πολλούς λόγους. Από την μια αυξάνουν οι φορείς οι οποίοι αναρτούν πράξεις στη Διαύγεια. Ενώ το 2015 αυτοί ήταν 4.218, σήμερα είναι 5.208. Ταυτόχρονα, αυξάνουν κάθε χρόνο οι πράξεις που αναρτώνται: Από 3,6εκ πράξεις που αναρτήθηκαν το 2012, έχουμε πλέον αγγίξει τα 6εκ. πράξεις ετησίως.Επιπλέον, η τεχνολογικές εξελίξεις κατά τη δεκαετία που πέρασε από την αρχική εφαρμογή της Διαύγειας, είναι τέτοιες που ανοίγουν ένα πλήθος δυνατοτήτων σε αυτό το εργαλείο διαφάνειας. Από το ταμείο ανάκαμψης έχει προβλεφθεί να χρηματοδοτηθεί έργο για την «ανάπτυξη ψηφιακού εργαλείου ανάλυσης δεδομένων με βάση την τεχνητή νοημοσύνη (AI) και τη μηχανική μάθηση (machinelearning) για την αυτοματοποιημένη πρόσβαση, ανάκτηση και συνδυαστική ανάλυση δεδομένων από την πλατφόρμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και άλλες πλατφόρμες ανοιχτών δεδομένων». Μέχρι βέβαια, να ενταχθούν τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης στη Διαύγεια, τα προβλήματα αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Προβλήματα που δεν έχουν να κάνουν μόνο με την τεχνολογική υποβάθμιση της υποδομής της Διαύγειας λόγω του χρόνου, αλλά και με τον πλημμελή έλεγχο της ποιότητας των δεδομένων