Ομιλία του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του Κινήματος Αλλαγής, Κώστα Σκανδαλίδη, στη συζήτηση για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Άντε τώρα να ισορροπήσεις ανάμεσα στον φλογοβόλο λόγο του Υπουργού και στον ποιητικό και επαναστατικό οίστρο του φίλου μου του Κλέωνα.
Είναι λιγάκι δύσκολο φαντάζομαι.
Κύριε Υπουργέ, ακόμη κι αν διεκδικείτε τον τίτλο του εκπρόσωπου της χριστιανικής Ελλάδας, θα μπορούσατε να το κάνετε με έναν διαφορετικό λόγο και με ένα διαφορετικό ύφος. Θα έρθω, όμως, σε αυτό το ιδεολογικό που θέσατε στο τέλος.
Ίσως, όμως, αυτό είναι από άμυνα, γιατί είναι κάτι περισσότερο από σαφές πως η Κυβέρνησή σας τελευταία δεν τα πάει και τόσο καλά. Δεν πάει καλά ακόμα και επικοινωνιακά, που το θεωρούσε το «βαρύ πυροβολικό» της ηγεμονίας της. Βλέπει για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια αρνητικά δημοσιεύματα στον φιλικό της τύπο. Αμφισβητείται η ηγετική μορφή του Πρωθυπουργού. Από την αδυναμία να επιτευχθούν οι στόχοι του εμβολιασμού και τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου φτάσαμε στον ανασχηματισμό-παρωδία.
Πώς να στηριχτούν όλα αυτά τα πράγματα; Τι να γράψει κάποιος; Αν έχεις θριαμβολογήσει ως αρθρογράφος για την ψήφιση του νέου νόμου περί πολιτικής προστασίας, αν έγραψες για το κράτος που επιτέλους προετοιμάζεται από την άνοιξη για την αντιπυρική περίοδο, τι να γράψεις όταν ολόκληρες περιοχές γίνονται παρανάλωμα του πυρός;
Δεν πάει καλά, λοιπόν, η επικοινωνιακή σας πολιτική και προφανώς δεν είναι θέμα επικοινωνιολόγων. Τι να κάνουν ακόμη και οι επικοινωνιολόγοι μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα; Μια πραγματικότητα που οσονούπω φέρνει στο προσκήνιο αυτό που δεν το είδατε ακόμα στο μέγεθός του, το εκρηκτικό μείγμα συρρίκνωσης εισοδημάτων και ανεξέλεγκτων αυξήσεων στα αγαθά. Η περίοδος χάριτος, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, κράτησε πιο πολύ ίσως από το αναμενόμενο, έχει, όμως, πια ορατή ημερομηνία λήξης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σήμερα συζητάμε ένα σχέδιο νόμου που εντάσσεται στην προσπάθεια της Κυβέρνησης να αλλάξει ατζέντα. Χάθηκε, όμως, μέσα στις εξελίξεις των ημερών.
Είναι πολλαπλά ενδιαφέρων ο τρόπος που αντιμετώπισε η Κυβέρνηση τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, για να αρχίσω από εκεί. Η ταχύτητα που πήγε να ελέγξει τα σύνορα μου φάνηκε πιο γρήγορη κι από αυτήν που κατέλαβαν οι Ταλιμπάν την εξουσία. Έκαιγαν ακόμα φωτιές και ο Υπουργός πήγε να δει τον φράχτη εσπευσμένα, λες κι έχουν ξεκινήσει οι ξεριζωμένοι από το Αφγανιστάν και βρίσκονται επί θύραις της χώρας μας. Γιατί πολύ απλά θεώρησαν πως είναι win-win κατάσταση να αποτρέψεις ροές μεταναστών και προσφύγων όταν αυτές δεν υπάρχουν ακόμα.
Ένα επιτελικό κράτος, βέβαια, θα κατανοούσε πως σε αυτή την πρώτη φάση, μετά από ένα ανθρωπιστικό, αλλά και γεωπολιτικό σοκ που συνέβη κοντά μας, άλλα όχι δίπλα μας, η δύναμη ταχείας επέμβασης είναι αυτή του Υπουργείου Εξωτερικών είτε κατά μόνας είτε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Σχεδόν πλήρης ανυπαρξία.
Είναι ντροπιαστικό για τη χώρα πως δεν καταφέραμε να προστατέψουμε τους λίγους Αφγανούς συνεργάτες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων εκεί, σε αντίθεση με ότι έκαναν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες κι ενώ το θέμα συζητείται εδώ και μήνες στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, στη Γερμανία και στην Ιταλία. Καμία προετοιμασία! Από αναρτήσεις στο Facebook και δημοσιεύματα σε εφημερίδες ενημερώθηκε η Κυβέρνηση και άρχισε να ασχολείται, δυστυχώς ανεπιτυχώς. Αν δεν μπορούν να οργανωθούν τα αυτονόητα, πώς μπορεί να περιμένει κάποιος μια στιβαρή εξωτερική πολιτική;
Σαν Κίνημα Αλλαγής, με αρχές που νομίζαμε ότι είναι κοινές σε κάθε ευρωπαϊκό κόμμα της Βουλής, στεκόμαστε δίπλα σε όσες και όσους κινδυνεύουν στο Αφγανιστάν. Είμαστε στην αρχή ακόμη και η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα η Δύση, οφείλει να μην καθυστερήσει, να μην στρέψει το βλέμμα αλλού, να παρακολουθήσει τις εξελίξεις και να προσπαθήσει να τις προλάβει.
Είναι εντυπωσιακός, πράγματι, ο τρόπος που αντιμετώπισαν στελέχη και Υπουργοί της Κυβέρνησης, ακόμα και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός το θέμα Αφγανιστάν. «Δεν θα πάρουμε ούτε έναν», είπε ο ένας. «Δεν θα γίνουμε πύλη εισόδου», είπε ο άλλος. Μα, κανείς δεν είπε να πάρουμε κάποιον που οι δύσμοιροι οι Αφγανοί είναι ακόμα εκεί.
Το Κίνημα Αλλαγής, για όλους τους πιθανούς λόγους που μπορεί να σκεφτεί κάποιος, συμφωνεί πως το πρώτο βήμα είναι η αντιμετώπιση των αναγκών των προσφύγων που θα προκύψουν στις γειτονικές χώρες. Συμφωνεί, όμως, και σε αυτό που αρνήθηκε προχτές ο Πρωθυπουργός, διαφωνώντας με τον Ιταλό Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον κ. Σασόλι. Τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ πρέπει να κάνουν τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια για την υποδοχή προσφύγων στο έδαφός τους κατευθείαν από τις γειτονικές χώρες.
Δεν μπορεί να διαφωνεί με μια τέτοια εξέλιξη η Ελλάδα, στην οποία αναλογούν ελάχιστοι πρόσφυγες, ενώ με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η πιθανή πίεση στα σύνορά μας. Δεν μπορεί να διαφωνεί γιατί έτσι τάσσεται στο ίδιο στρατόπεδο με τις χώρες του Βίζεγκραντ, που η αντιμεταναστευτική τους ρητορική και πολιτική οδηγεί στο να γίνει η Ελλάδα αποθήκη ψυχών για όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες που έρχονται από την Ανατολή. Γιατί σε περίπτωση που φτάσουν στη χώρα μας, περιμένουμε την ανάλογη απόφαση που θα μοιράζει τους αιτούντες άσυλο αναλογικά στην Ευρώπη. Είναι ξεκάθαρη εθνική θέση αυτή δεν μπορείτε να τη θολώνετε.
Έρχομαι στο σημερινό σχέδιο νόμου. Είναι ψευδεπίγραφο. Οι επιστροφές και οι απελάσεις όσων δεν δικαιούνται να είναι στη χώρα μας είναι κάτι αυτονόητο. Πώς, όμως, γίνονται πράξη; Σίγουρα όχι με τις ρυθμίσεις που φέρνει η Κυβέρνηση. Είναι παραπλανητικός ο τρόπος που παρουσιάζετε το σχέδιο νόμου. Θα δεχτεί η Τουρκία πίσω κάποιους επειδή θα ψηφιστεί το σχέδιο νόμου σε λίγες ώρες ή το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, το Ιράν και το Ιράκ;
Δεν θα γίνει ούτε μία επιστροφή! Γιατί το βασικό πρόβλημα που παραδέχεται και δεν μπορεί να λύσει ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι οι δυσκολίες που υπάρχουν μετά την απόφαση επιστροφής. Εκεί είναι οι πολύχρονες καθυστερήσεις. Πόσοι βρίσκονται στην Αμυγδαλέζα σήμερα, για πόσον καιρό βρίσκονται εκεί και πόσοι έχουν ημερομηνία αναχώρησης για τη χώρα τους; Με τη δική σας Κυβέρνηση, όχι του ΣΥΡΙΖΑ ή κάποιου άλλου. Αυτά να εξηγήσετε στο Κοινοβούλιο και στον ελληνικό λαό και όχι με βαρύγδουπους λόγους.
Αυτό που πράγματι επιταχύνεται είναι η απώλεια της άδειας διαμονής ώστε να βρεθούν ξεκρέμαστοι κάποιοι άνθρωποι. Σε λίγο καιρό, αν δεν αλλάξετε την απόφασή σας για ορισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς χώρας για πολίτες πέντε χωρών, δεκάδες χιλιάδες Σύροι και Αφγανοί θα βρεθούν χωρίς χαρτιά, δηλαδή στον δρόμο. Η Αθήνα κυρίως θα ζήσει εφιαλτικές στιγμές, με άστεγους και πένητες που δεν θα μπορούν να πάνε ούτε μπροστά ούτε πίσω, με παιδάκια στον δρόμο, τους Ευρωπαίους να διαμαρτύρονται για την παραβίαση δικαιωμάτων και κρυφά να χαμογελούν ικανοποιημένοι γιατί εμείς αναλάβαμε οικειοθελώς -και βλακωδώς θα πρόσθετα- υποχρεώσεις που είναι δικές τους.
Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί ο Πρωθυπουργός στις δύο συνομιλίες που είχε πρόσφατα με τον Ερντογάν δεν έθεσε το θέμα; Σταματήστε να μεταχειρίζεστε το Υπουργείο σας ως υπουργείο προπαγάνδας. Θα καταρρεύσει το αφήγημα σας στην πρώτη κρίση, είτε στα σύνορα είτε στις φαραωνικές δομές που ετοιμάζετε στα νησιά και τον Έβρο είτε στο κέντρο της Αθήνας. Και τότε δεν θα φτάνουν οι τρεις μεταγραφές σας από το ΛΑΟΣ για να αλιεύετε ψήφους στα θολά νερά.
Αντιμετωπίστε τις αρμοδιότητές σας όπως πραγματικά είναι. Δουλειά σας δεν είναι η φύλαξη των συνόρων, κύριε Υπουργέ. Έχουμε Αστυνομία, Λιμενικό και Στρατό γι’ αυτό το θέμα. Δεν είναι σώμα ασφάλειας το Υπουργείο σας, που μάθαμε πως θα δίνετε και παράσημα. Είναι πολιτική υπηρεσία πολύ σημαντική για τη χώρα, για την κοινωνική συνοχή και την ανάπτυξη, για τους περίπου εξακόσιες χιλιάδες νόμιμους μετανάστες που ζουν δεκαετίες και με την ευθύνη σας δεν έχουν καν υπηρεσίες να απευθυνθούν ούτε να ανανεώσουν τις άδειες που δικαιούνται. Μαζί με τις δομές στελεχώστε υπηρεσίες διοικητικές για να επιταχύνετε διαδικασίες, για να μη γυρίσουν χωρίς χαρτιά στους δρόμους της Αθήνας. Η υποστελέχωση ακυρώνει όλα τα σχέδιά σας στην πράξη, είτε για τις επιστροφές είτε για τις επενδύσεις.
Αυτό το σχέδιο νόμου έχει λίγες διατάξεις που αντέχουν σε κριτική κι έχουν κάποιο ουσιαστικό ενδιαφέρον. Η άδεια για τους ψηφιακούς νομάδες, οι αλλαγές στην εποχική εργασία έχουν ένα ενδιαφέρον. Είναι πραγματική μεταναστευτική πολιτική. Τα αδικήσατε αυτά τα δύο θέματα. Θα έπρεπε να συζητηθούν περισσότερο.
Η εποχική εργασία ενδιαφέρει πολλές χιλιάδες Έλληνες αγρότες, τα εργατικά συνδικάτα για τους ίδιους τους αλλοδαπούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ την είχε διαχειριστεί με μια βουλευτική τροπολογία θυμάμαι του Μάκη Μπαλαούρα ίσως πρόχειρα και αναποτελεσματικά. Τώρα το ίδιο πρόχειρα καταργείτε την τροπολογία του ΣΥΡΙΖΑ και φέρνετε αλλαγές που δεν προλαβαίνουν να συζητηθούν, με τροπολογία-σκούπα την τελευταία στιγμή.
Κύριε Υπουργέ, περιμέναμε μια τροπολογία σας είναι η αλήθεια, έστω και την τελευταία στιγμή. Ελπίζαμε πως θα κρατούσατε την υπόσχεση που δώσατε διά στόματος της Υφυπουργού σε μια πολύ ευαίσθητη κατηγορία νέων που είναι τα παιδιά των μεταναστών που έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα κι έχουν πάει στα ελληνικά σχολεία, όπως στην Ανδρονίκη Κίφτη που αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα λόγω της αστοχίας του νομοθέτη όταν θέσπισε την άδεια δεύτερης γενιάς το 2014.
Είναι δυνατόν να μην ανανεώνουμε ως χώρα άδειες διαμονής επειδή κάποιες νέες και κάποιοι νέοι σπουδάζουν ή βρίσκουν δουλειά στο εξωτερικό; Είναι δύο νέες γυναίκες που γνωρίζουμε με αυτό το πρόβλημα. Η μία κάνει διδακτορικές σπουδές στην Αμερική και η άλλη είναι αεροσυνοδός. Ελληνίδες που τις διώχνει η πατρίδα που οι γονείς τους έχουν άδειες διαμονής θα πάρουν την ελληνική ιθαγένεια, ενώ αυτές γίνονται ξαφνικά ξένες.
Η πατρίδα είναι τα παιδικά μας χρόνια, κύριε Υπουργέ, ο τόπος που μεγαλώνουμε. Δεν αλλάζει αυτό για κανέναν, όσες ιδεολογικές υπερβολές και να προτάξει κανείς. Δεν είναι μόνο ο Γιάννης Αντετοκούμπο η δεύτερη γενιά μεταναστών. Δεν είναι μόνο ο Γιάννης Αντετοκούνμπο Έλληνας του εξωτερικού με μεταναστευτική καταγωγή. Δεν αποδεικνύεται η ευαισθησία μας μόνο με αναρτήσεις για το πρωτάθλημα ΝΒΑ.
Εμείς καταθέσαμε μια τροπολογία που λύνει το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί ώστε στη συνέχεια αυτή η κατηγορία συμπατριωτών μας να μπορεί να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια, γιατί είναι μια πραγματικά βάρβαρη στιγμή όταν κάνει κάποιος στην πατρίδα του. Σας κάνουμε έκκληση να δεχτείτε την τροπολογία μας και θεωρώ ότι είναι και αυτονόητη υποχρέωσή σας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να τελειώσω με μια γενικότερη διαπίστωση και προτροπή, λόγια που πάρα πολύ συχνά τα λέμε σ’ αυτήν την Αίθουσα, άλλα που τελικά μένουν λόγια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο πλανήτης εισήλθε σε μια νέα εποχή, καθώς το άνοιγμα των συνόρων οδήγησε στα πρώτα μαζικά μεταναστευτικά ρεύματα. Από τότε όσοι ασχολούνται με ευρύτερα γεωπολιτικά ζητήματα μιλούν για δραματική επιδείνωση και δημογραφική ανατροπή και για ένα πρόβλημα που τον 21ο αιώνα θα είναι από τα κυρίαρχα. Εκατομμύρια άνθρωποι από την Ασία, την Αφρική, τη Νότια Αμερική θα αναζητούν μοίρα στον ήλιο. Η Ελλάδα και η Ευρώπη θα είναι τα επόμενα πολλά χρόνια στο επίκεντρο των εξελίξεων.
Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος ούτε η προετοιμασία του ελληνικού κράτους να ανταποκριθεί στις απαραίτητες διαδικασίες υπήρξε αντίστοιχη του μεγέθους του. Εγώ δεν είμαι δογματικός από τη μια και την άλλη πλευρά. Προφανώς η Ελλάδα έχει σύνορα, κύριε υπουργέ. Προφανώς πρέπει να τα φυλάξει. Προφανώς πρέπει να υπάρχουν και δυνάμεις που προστατεύουν τα σύνορα. Προφανώς πρέπει, επίσης, να έχει οργανώσει το ελληνικό κράτος την κοινωνική ενσωμάτωση των ανθρώπων που έρχονται και καθίστανται νόμιμα στη χώρα μας.
Το νομοσχέδιο σας δεν παρεμβαίνει ούτε στο ελάχιστο σε αυτά τα μεγάλα θέματα. Προσπαθεί απλώς να υπερκεράσει την ανάγκη με κάποιες διαχειριστικές επιλογές.
Ακόμη χειρότερα, περισσότερα προβλήματα δημιουργεί παρά αλλάζει την υπάρχουσα κατάσταση προς το καλύτερο. Η προετοιμασία σας γίνεται στις συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Ανανέωση, επέκταση, εκσυγχρονισμός των δομών στα νησιά. Εγώ θα πω, ναι, τις δομές δεν μπορεί κανείς να τις αρνηθεί ως ιδέα και ως θεσμό, ως δομή, που μπορεί, πραγματικά, να στηρίξει μια προσπάθεια και να βοηθήσει σε μια μεταβατική κατάσταση. Όμως, δεν είναι μόνο οι δομές. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν μια πολιτική διασποράς οργανωμένη και εσείς, επειδή δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τους δημάρχους και τους θεσμούς της χώρας, καταλήξατε να λέτε «δομές».
Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό είναι ένα μεγάλο, ένα τεράστιο πρόβλημα. Και δεν μπορείτε να λέτε εδώ με αριθμούς, «τόσοι ήρθαν τότε, το 2015», «τόσοι είναι σήμερα», «τόσοι ήταν χθες», «τόσοι θα είναι αύριο», γιατί δεν εξαρτάται μονάχα από τις δομές και από το τη δύναμη αποτροπής που εμείς έχουμε ειδικά στα πλαίσια αυτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό από τις θελήσεις του κ. Ερντογάν, ο οποίος ανά πάσα στιγμή ανοίγει τη στρόφιγγα. Και δεν νομίζω ότι αυτή την εποχή τον φοβίζει τόσο η FRONTEX και η φύλαξη των θαλασσίων συνόρων που δεν ανοίγει και έχει κλειστή τη στρόφιγγα και δεν θα την ξανανοίξει ποτέ.
Μην λέτε, λοιπόν, λόγια για μεγάλα για αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια. Είναι πολύ ευαίσθητο το θέμα για να το αντιμετωπίζετε με αυτόν τον τρόπο.
Έρχομαι στο τελευταίο σημείο. Κύριε Υπουργέ, οι πολιτικοί λεονταρισμοί και οι ιδεολογικοί ακροβατισμοί είναι επικίνδυνα πράγματα στην ελληνική πολιτική ζωή. Η χριστιανική Ελλάδα έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με το κήρυγμα που κάνετε εσείς, γιατί η ουσία της ορθόδοξης πίστης είναι ανθρωπιστική και είναι πάνω από όλα γι’ αυτήν ο άνθρωπος και η ελευθερία του και η ελευθερία της συνείδησής του. Μην επικαλείστε, λοιπόν, τη χριστιανική Ελλάδα. Οι περισσότεροι Έλληνες έχουν τη δική τους θρησκεία, όπως κάθε άνθρωπος κουβαλάει έναν θεό μέσα του. Δεν μπορεί αυτό να είναι μια ιδεολογική αντιπαράθεση στον 21ο αιώνα στη Βουλή των Ελλήνων. Σας μιλά ένας ορθόδοξος Χριστιανός με συνείδηση αυτού που είναι.
Δεν χρειάζονται, λοιπόν, οι πολιτικοί λεονταρισμοί, ότι εδώ εμείς κάναμε αυτό και εσείς δεν κάνατε τίποτα κ.λπ.. Ας κάτσουμε όλοι μαζί να δούμε πώς λύνεται αυτό το πρόβλημα. Δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί από καμία παράταξη ξεχωριστά. Δεν γίνεται! Μόνο η ακροδεξιά πρέπει να μείνει στο περιθώριο της ιστορίας όταν αντιμετωπίζουμε παρόμοια προβλήματα.
Εγώ, λοιπόν, σας συμβουλεύω -είμαι λίγο παλαιότερος από εσάς- να αλλάξετε και ύφος και τακτική, για να βοηθήσουμε όλοι μαζί να λύσουμε το πρόβλημα αυτό που θα το έχουν μαζί τους και οι επόμενες γενιές.